Ćwiczenia oddechowe - częśc 1
ĆWICZENIA ODDECHOWE - teoria
Zasady oddychania w toku mówienia:
· W toku mówienia należy skracać fazy wdechów, natomiast wydłużać fazy wydechów.
· Zarówno wdechy, jak i wydechy nie mogą być ani widoczne, ani słyszalne.
· Nasze płuca należy utrzymywać w stałym pogotowiu do pełnienia funkcji sprzyjających wyrazistemu artykułowaniu.
· W toku mówienia obowiązuje nas zasada ekonomii oddechy, świadomego i oszczędnego gospodarowania zasobem powietrza.
· Wydechy musimy tak regulować, by sprzyjały utrzymaniu równości i trwałości tonów.
· Rytm wdechów w toku mówienia jest podporządkowany składni i logice
tekstu mówionego oraz indywidualnym możliwościom anatomiczno -
fizjologicznym
instrumentu głosowego osoby mówiącej.
· jednym ze składników przygotowania się do wygłoszenia teksty
zapisanego powinno być uprzednie zaznaczenie w nim miejsc i długości
pauz oddechowych: / -
ćwierćpauz, // - półpauz, /// - pauz dłuższych.
Musimy kontrolować, czy nasze wdechy są dość głębokie i czy służą
rozsuwaniu klatki piersiowej w jej dolnych partiach. Pamiętajmy, że
celem nadrzędnym
ćwiczeń oddechowych jest zdobycie umiejętności wydatnego obniżania
dolnej podstawy klatki piersiowej, tzn. przepony. Ma to wszystko służyć
swobodnemu
posługiwaniu się zwiększoną kubaturą powietrza w czasie sprawnego
technicznie i estetycznego mówienia.
ĆWICZENIA ODDECHOWE - praktyka
Ćwiczenie 1
.
Wszystkie ćwiczenia wykonujemy po dziesięć razy, za każdym razem
pamiętając o nie unoszeniu ramion. Po każdej serii ćwiczeń chwila
przerwy dla dotlenienia
organizmu. Ułóż się na plecach na twardej powierzchni, jedną rękę
połóż na mostku (mniej więcej pośrodku klatki piersiowej), drugą na
brzuchu powyżej
pępka. Kiedy leżysz na plecach, twój organizm oddycha prawidłowo -
przeponowo, bardzo głęboko. Inaczej niż w pozycji stojącej, gdy
nieszkolony oddech jest
płytki i wypełnia jedynie górną partię płuc.
Kilkakrotnie powtórz wdech nosem i wydech ustami. Zaobserwuj trzy fazy:
1 - powietrze wędruje w głąb płuc (mamy wrażenie, że do brzucha), ręka unosi się wraz z brzuchem.
2 - rozszerzają się dolne partie żeber.
3 - powietrze wypełnia klatkę piersiową, nieco unosząc ją do góry.
Teraz na chwilę wstrzymaj oddech i powoli, bardzo równomiernie, wypuść
powietrze ustami.
Zwróć uwagę, aby przy wydechu powietrze uchodziło najpierw z dolnej
części płuc (pomóż sobie ręką spoczywającą na brzuchu, dociskając
równomiernie
przeponę).
Ćwiczenie 2.
W pozycji leżącej na plecach (następnie w pozycji stojącej), dłoń na
brzuchu, pełny bezszmerowy wdech przez nos i usta (pamiętaj o trzech
etapach). Długi,
powolny wydech na głosce "s" - proces kontroluje dociskająca brzuch
ręka Nie wydychaj powietrza do końca!
Ćwiczenie 3.
Wdech jak w ćwiczeniu powyższym. Wydech w 2, 3, 4, 5 rytmicznych, gwałtownych dmuchnięciach z ręką na brzuchu.
Ćwiczenie 4.
Na "raz" szybki trzyetapowy wdech przez nos i usta, na 2, 3, 4, 5
równomierny wydech z dmuchaniem przy stulonych ustach. W kolejnych
ćwiczeniach przedłużaj
wydech do 6, 7, 8, 10, 15 sekund. W wydychaniu udział biorą przede
wszystkim mięśnie brzucha i mięśnie rozszerzające żebra.
Ćwiczenie 5.
"Piesek", czyli szybkie wdechy i wydechy naśladujące zdyszanego
pieska. Ćwiczenie należy wykonywać bez przerwy przez około minutę,
starając się o coraz
głębsze, ale tak samo szybkie wdechy i wydechy.
Ćwiczenie 6.
Na "raz" wyprostowane ręce unieś w bok i do góry nad głowę - wdech.
Na 2, 3, 4, 5, aż do dziesięciu bardzo powoli opuszczaj ręce,
równocześnie wydychając
powietrze. Po serii bezgłośnych ćwiczeń możesz dołączyć do wydechu
artykulację głoski "a".
Ćwiczenie 7.
Potrzebny będzie arkusz papieru, np. kartka z zeszytu. Znajdź śliską
ścianę i przyciśnijmy do niej kartkę ręką na wysokości twarzy. W
momencie zabrania
ręki kartka powinna spaść na podłogę, ty musisz ją utrzymać na
ścianie jedynie za pomocą oddechu, ściślej - wydechu. Tak szybko musi
następować wdech i tak
mocno wydech, aby kartka jak najdłużej nie spadła.
Ćwiczenie 8.
Zrób głęboki trzyetapowy wdech. Na dwie sekundy zatrzymaj powietrze,
po czym głośno policz do pięciu, ponownie na dwie sekundy wstrzymaj
wydech i znów
głośno policz do pięciu. Lekko wypuść pozostałe powietrze.
Ćwiczenie 9.
Policz wrony na jednym oddechu: "Jedna wrona bez ogona, druga wrona
bez ogona, trzecia wrona bez ogona, ...piętnasta wrona bez ogona itd.".
Pamiętaj, aby
nie wykorzystywać oddechu do samego końca.
Ćwiczenie 10.
Poniższy tekst wymawiaj szybko, monotonnie i wyraźnie. Zanim
zaczniesz ćwiczenie, przeczytaj go po cichu kilka razy, a najlepiej
naucz się na pamięć. Nie
wypowiadaj od razu całego, zacznij od fragmentów. Pamiętaj, że
oddech możesz wziąć tylko w miejscu znaku "/". Do dzieła!
Marian Mikuta Bajka o koguciku i kurce
Był sobie raz kogucik i kurka i poszli ze sobą na spacer. /
Kogucikowi strasznie zechciało się pić, / tak że wyciągnął nóżki i
zemdlał . / Kurka bardzo się
tym zmartwiła, biegnie do morza i mówi: /
- Morze, morze daj wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie. /
- Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od panien wieniec. /
Panny, panny dajcie wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze
dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani
tchnie. /
- Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od wieprza kieł. /
- Wieprzu, wieprzu, daj kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny
dały wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu
wody, kogucikowi
wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie. /
- Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od dębu żołądź. /
- Dębie, dębie daj żołądź, komu żołądź, wieprzowi żołądź, żeby
wieprz dał kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec, komu
wieniec, morzu
wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo
kogucik leży koło drogi i ani tchnie. /
- Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od lipy łyka. /
- Lipo, lipo daj łyka, komu łyka, dębowi łyka, żeby dąb dał żołądź,
komu żołądź, wieprzowi żołądź, żeby wieprz dał kieł, komu kieł, pannom
kieł, żeby panny
dały wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody,
komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie. /
- Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od krowy mleka. /
- Krowo, krowo daj mleka, komu mleka, lipie mleka, żeby lipa dała
łyka, komu łyka, dębowi łyka, żeby dąb dał żołądź, komu żołądź,
wieprzowi żołądź, żeby
wieprz dał kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec,
komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu wody, kogucikowi
wody, bo kogucik
leży koło drogi i ani tchnie. /
- Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od pana siana./
- Panie, panie daj siana, komu siana, krowie siana, żeby krowa dała
mleka, komu mleka, lipie mleka, żeby lipa dała łyka, komu łyka, dębowi
łyka, żeby dąb
dał żołądź, komu żołądź, wieprzowi żołądź, żeby wieprz dał kieł,
komu kieł, pannom kieł, żeby panny dały wieniec, komu wieniec, morzu
wieniec, żeby morze
dało wody, komu wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i
ani tchnie. /
- Nie dam ci / aż mi przyniesiesz od pani chleba. /
Pani, pani daj chleba, komu chleba, panu chleba, żeby pan dał siana,
komu siana, krowie siana, żeby krowa dała mleka, komu mleka, lipie
mleka, żeby lipa
dała łyka, komu łyka, dębowi łyka, żeby dąb dał żołądź, komu żołądź,
wieprzowi żołądź, żeby wieprz dał kieł, komu kieł, pannom kieł, żeby
panny dały
wieniec, komu wieniec, morzu wieniec, żeby morze dało wody, komu
wody, kogucikowi wody, bo kogucik leży koło drogi i ani tchnie. /
- Nie dam ci, / bo mi się kluczyki gdzieś zapodziały. /
Kurka zmartwiła się jeszcze bardziej, / biegnie do ogródka, patrzy
jednym okiem: / "ko ko ko ko ko ko ko... nie ma". / Patrzy drugim okiem :
/ "ko ko ko ko
ko ko ko... są". / Złapała kluczyki w dziobek i dyń dyń dyń dyń
dyń... pobiegła prędko do pani. Pani dała panu chleba, pan dał siana
krowie, krowa dała
mleka lipie, lipa dała łyka dębowi, dąb dał żołądź wieprzowi, wieprz
dał kieł pannom, panny dały wieniec morzu, morze dało wody kogucikowi,
kogucik napił
się, zapiał: "kukurukuuuu - ooo" / i poleciał.
Ćwiczenie 11.
Ćwiczenie polega na tym samym, co poprzednie. Oddech możesz wziąć
tylko na końcu każdej z części historyjki. Zabrania się oddychania w
pomiędzy wersami.
Powodzenia!
Nad rzeką stoi dom,
Który zbudował Tom.
To jest pies podwórzowy, Burek,
Który szczeka na cały dom,
Który zbudował Tom.
A to jest kot z podwórka,
Który podrapał Burka,
Który szczeka na cały dom,
Który zbudował Tom.
To jest leniwy pastuch,
Co drażni kota z podwórka,
Który podrapał Burka,
Który szczeka na cały dom,
Który zbudował Tom.
A to jest mucha,
Która ugryzła pastucha,
Co drażni kota z podwórka,
Który podrapał Burka,
Który szczeka na cały dom,
Który zbudował Tom.
A oto gruba Aniela,
Co jest złośliwa jak mucha,
Która ugryzła pastucha,
Co drażni kota z podwórka,
Który podrapał Burka,
Który szczeka na cały dom,
Który zbudował Tom.
A to jest łaciate cielę,
Które kopnęło Anielę,
Co jest złośliwa jak mucha,
Która ugryzła pastucha,
Co drażni kota z podwórka,
Który podrapał Burka,
Który szczeka na cały dom,
Który zbudował Tom.
A to jest właśnie Tom,
Który ciągnie za ogon cielę,
Które kopnęło Anielę,
Co jest złośliwa jak mucha,
Która ugryzła pastucha,
Co drażni kota z podwórka,
Który podrapał Burka,
Który szczeka na cały dom,
Który zbudował Tom.
Zebrał i opracował: Przemek Kamiński